آنچه تا کنون در باب رابطۀ حوزه و دانش‌های زبانی بیان کردیم، بر محور فصول مشترکی بود که میان یافته‌های امروزی فلسفۀ زبان و میراث حوزه‌های علمیه وجود دارد. اگر بخواهیم جمع‌بندی کوتاهی از آن مباحث ارائه دهیم، در یک کلام می‌توان گفت یافته‌های چند دهۀ اخیر در رشتۀ فلسفه زبان، قابل مشابه‌سازی با اندوخته‌هایی است که عالمان سنت اسلامی در قرون کهن به آنها اشاره کرده و در حوزه‌های علمیۀ امروز و به ویژه نزد اصولیون متأخر نیز شاید به نحوی کامل‌تر و کارامدتر از قبل، مورد توجه قرار گرفته است. ادامه ←
در مسیر مواجهه با آثار هنری، طلّاب به تدریج به شناخت عمیق‌تری از قواعد و تکنیک‌های قصه‌گویی برای سینما و ادبیات داستانی می‌رسند و راز موفقیت یا عدم موفقیت فیلم‌ها و رمان‌ها را نه در چیستی موضوعات آن آثار، که در چگونگی پرورش و پرداخت آن موضوعات می‌یابند و به این نتیجه می‌رسند که باید موضوعات و ایده‌های مقدس را لابه‌لای زیر و بم‌های داستان‌پردازی – و نه با بیانی مستقیم و صریح – برای دیگران تبلیغ کنند. اما باید پرسید چرا… ادامه ←
یکی از پرسش‌های رایج از خواهران طلبه این است که آیا درس‌هایی که در حوزه می‌خوانند، تفاوتی با دروس حوزه برادران دارد یا خیر. پاسخ به این پرسش چندان سخت نیست. در این نوشته، مروری می‌کنیم بر درس‌ها و کتاب‌هایی که خواهران طلبه از آغاز طلبگی خود تا پایان آن می‌خوانند. ادامه ←
پس از آن‌که در بخش نخست نوشته به ضرورت بررسی رویکردهای موجود در پذیرش یا رد باورهای دینی پرداخته شد، اکنون به ادامه بررسی رویکردهای مختلف در این زمینه می‌پردازیم. در ابتدا به بررسی مفهوم «ایمان‌گرایی» می‌پردازیم و در ادامه با نقد این رویکرد، درباره رویکرد دیگری به نام «عقل‌گرایی انتقادی» خواهیم پرداخت. ادامه ←
پیش از انقلاب اسلامی، زنانی که مایل بودند دروس حوزوی را بخوانند، عموما نزد محارم خود مانند پدر، برادر یا همسری که طلبه بود درس می‌خواندند، یا اگر امکان داشت، همراه با یک هم‌درس نزد امام جماعت محل. ولی پس از انقلاب، لزوم تربیت مبلغان و مدرسانی که آشنایی کافی با این مباحث داشته باشند، ایجاب می‌کرد شرایطی مناسب برای تحصیل علوم دینی بانوان فراهم گردد. ادامه ←
مدرک‌گرایی در حوزه علمیه، مدتی است که به عنوان یکی از آفت‌های دامن‌گیر تحصیل طلاب، مورد توجه قرار گرفته است. گرچه می‌توان نیاز به مدرک را درک کرد و حداقل برای کوتاه‌مدت گریزی از آن نیست. اما اينکه ورود به حوزه و درس خواندن در حوزه به سودا و فکر و اشتياق گرفتن مدرک اتفاق بيفتد، مسلما آفتی برای حوزه به حساب می‌آيد. ادامه ←
فارابی در «تحصیل السعاده» دو معنا- و در واقع دو هدف- را برای حکمت عملی در نظر گرفته است؛ «سخن گفتن از بایدها» و «تلاش برای متخلق شدن به آن بایدها». به این ترتیب و بر اساس معنای اولی که… ادامه ←
طلّاب غالبا با دو پیش‌فرض به سینما و ادبیات داستانی روی می‌آورند: ۱. هنر مؤثرترین و رساترین زبانِ نشر معارف در طول تاریخ و عرض جغرافیا است. ۲. هنر ظرفی است که هر مضمونی را درون خود می‌پذیرد. طلبه‌ای که با چنین پیش‌فرض‌هایی قدم به وادی هنر می‌گذارد خود را با وظیفه‌ای بسیار مشخص و روشن روبه‌رو می‌بیند و آن هم تأمینِ محتوا از میان معارف و آموزه‌ها و گزاره‌های دینِ مبین، برای آن قالبِ بیانی نوآموخته است. اما اگر همه‌چیز به این روشنی است… ادامه ←
دوربین مخفی محل جمع شدن عناوین مختلف فقهی است که هر کدام می‌تواند حکم حرمت قطعی را دربرداشته باشد. «تجسس» از عیوب مردم کاری زشت، ناپسند و حرام است. بیان و نمایش عیب یک مسلمان، «غیبت» او خواهد بود و چنانچه دست‌مایه خنده دیگران را نیز فراهم آورد، «تمسخر» و «اذیت» را نیز برای شدت قبح خود به استخدام گرفته است. ادامه ←
بسیاری از طلّاب با آرمان‌هایی بلند تصمیم می‌گیرند چندصباحی در وادی هنر و ادبیات رحل‌اقامت بیفکنند تا با ره‌توشه برداشتن از آموزه‌های آن بعدها بتوانند با این زبان نوآموخته و نوین و پرقدرت، ایده‌های مقدس‌شان را برای مخاطبان و مستمعان بیشتری بیان کنند. اما… ادامه ←
